Sexsomnia ενας ύπνος που κρύβει sex!

Τι είναι η σεξυπνία και πώς επηρεάζει τη σεξουαλική ζωή

Οι παραϋπνίες είναι μια συγκεκριμένη υποκατηγορία των διαταραχών του ύπνου που περιλαμβάνει μη φυσιολογικές κινήσεις, συμπεριφορές, συναισθήματα και αντιδράσεις που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια του ύπνου, ανάμεσα στα στάδια του ύπνου ή κατά τη διάρκεια της αφύπνισης. Οι παραϋπνίες προκαλούν προβλήματα στη φυσιολογική πορεία των σταδίων του ύπνου, καθώς και μερικές ή ολικές αφυπνίσεις που οδηγούν σε σύγχυση το άτομο, δεδομένου ότι δεν βρίσκεται ούτε σε βαθύ ύπνο, ούτε σε ύπνο REM (το στάδιο του ύπνου κατά το οποίο ονειρευόμαστε), αλλά ούτε έχει και πλήρη συνείδηση. Μία από τις συναρπαστικότερες περιπτώσεις παραϋπνιών είναι εκείνη που περιλαμβάνει οποιασδήποτε μορφής σεξουαλική συμπεριφορά από το άτομο, την οποία δεν μπορεί να ελέγξει ή να αντιληφθεί εκείνη τη στιγμή. Οι όροι που έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς για την περιγραφή της σεξουαλικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι αρκετοί, ωστόσο χάριν ευκολίας και συντομίας έχει καθιερωθεί ως σεξυπνία (sexsomnia).

Η σεξυπνία ανήκει στην κατηγορία των παραϋπνιών και έχει οριστεί ως μια διαταραχή του ύπνου που περιλαμβάνει κάθε μορφής σεξουαλική συμπεριφορά που πραγματοποιείται ενώ το άτομο κοιμάται. Μια παραλλαγή της σεξυπνίας περιλαμβάνει τη σεξουαλική συμπεριφορά που παρατηρείται ενώ το άτομο βρίσκεται σε κατάσταση σύγχυσης, σε καθεστώς δηλαδή μερικής αφύπνισης από τον ύπνο και χωρίς να έχει συνείδηση των πράξεών του. Η σεξυπνία έχει ταξινομηθεί ως μια παραϋπνία που δεν πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του REM ύπνου, δεδομένου ότι σε αυτό το στάδιο οι μύες του σώματος έχουν παραλύσει ώστε να προστατευτεί το άτομο από κάποια ακούσια κίνηση. Σε αυτή την κατηγορία των παραϋπνιών ανήκουν αρκετές γνωστές περιπτώσεις όπως η υπνοβασία.

Ο επιπολασμός των παραϋπνιών σε ενήλικες εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 2%-6%, αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι εκτιμήσεις αυτές συχνά βασίζονται σε άτομα που απευθύνονται σε κλινικές ύπνου, μια πληθυσμιακή ομάδα που πιθανόν να διαφέρει από τον γενικό πληθυσμό. Στην περίπτωση της σεξυπνίας, όμως, είναι πολύ δυσκολότερο να εντοπιστεί το ακριβές ποσοστό του γενικού πληθυσμού στο οποίο παρατηρείται. Μέσα από τη μελέτη ατόμων που απευθύνονται σε κάποια κλινική ύπνου εκτιμάται ότι στο 8% των ερωτηθέντων εντοπίστηκαν συμπτώματα που υποδηλώνουν σεξουαλική συμπεριφορά, με τους άνδρες να συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό εμφάνισης της σεξυπνίας.

Η διάγνωσή της βασίζεται κυρίως στο κλινικό ιστορικό. Αυτό περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη φύση των συμπεριφορών που παρατηρούνται στον ύπνο του ασθενούς, ενσωματώνοντας πληροφορίες για το οικογενειακό ιστορικό διαταραχών του ύπνου, καθώς και την προσωπική άποψη του ατόμου για τον ύπνο του. Μέχρι σήμερα οι θεραπείες για τα άτομα που πάσχουν από σεξυπνία βασίζονται κυρίως σε εκείνες που έχουν αποδειχτεί αποτελεσματικές στη θεραπεία άλλων παραϋπνιών. Οι πιο διαδεδομένες είναι η εκπαίδευση των ασθενών σχετικά με την κανονική ροή του ύπνου, η εκμάθηση τεχνικών βελτίωσης της ποιότητας του ύπνου, καθώς και αποφυγής κάθε παράγοντα που ενδέχεται να παρεμβαίνει. Οι κατευθυντήριες γραμμές για τα άτομα που πάσχουν από σεξυπνία συστήνουν την αποφυγή συγκεκριμένων περιπτώσεων, όπως το στρες και το άγχος, το αλκοόλ και οι ναρκωτικές ουσίες.

Η φαρμακολογική θεραπεία περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο τη χορήγηση βενζοδιαζεπινών (ηρεμιστικών-υπναγωγών) μέσης ή μακράς δράσης. Η πιο ανησυχητική παράμετρος της σεξυπνίας έγκειται στην πιθανότητα το άτομο που γίνεται αποδέκτης της σεξουαλικής συμπεριφοράς να μην είναι θετικό και να μη συναινεί σε αυτή, δεδομένου ότι πλέον η πράξη αποκτά διαστάσεις βιασμού. Είναι γεγονός ότι κατά το παρελθόν έχουν καταγραφεί περιπτώσεις βιασμού στις οποίες ο κατηγορούμενος επικαλέστηκε για την υπεράσπισή του τη διαταραχή της σεξυπνίας. Οταν αυτό συμβαίνει ανάμεσα σε ζευγάρια που ζουν μαζί, τότε το γεγονός αποκρύπτεται, γιατί ντρέπονται να το αναφέρουν. Ωστόσο, όσοι πιστεύουν ότι έχουν γίνει μάρτυρες ενός τέτοιου γεγονότος θα πρέπει, να συζητούν το θέμα αυτό και να απευθύνονται σε κάποιον ειδικό, ώστε να τους ενημερώσει για το πώς θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.

Από τον δρα Θάνο Ε. Ασκητή
νευρολόγο-ψυχίατρο, πρόεδρο του Ινστιτούτου
Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας