Δήμητρα Λιάκουρα | Η σπουδαία Κορίνθια σκηνογράφος

Συνέντευξη με τη Δήμητρα Λιάκουρα
Λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα του Μισάνθρωπου στο Σύγχρονο Θέατρο, το unstage μίλησε με τη σκηνογράφο Δήμητρα Λιάκουρα, για την παράσταση και τη συνεργασία της με την Ιόλη Ανδρεάδη

Info:
Η Δήμητρα Λιάκουρα γεννήθηκε το 1985 στην Κόρινθο. Σπούδασε Θεατρολογία στην Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και έπειτα έκανε Master στο Central Saint Martins στο Λονδίνο. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια σκηνογραφίας στο Θέατρο των Αλλαγών και στο RADA. Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος έχει συνεργαστεί με τις ομάδες: The Helter Skelter Company, Όχι Παίζουμε, Bijoux de Kant και με σκηνοθέτες όπως: o Andrea Cusumano, Μ. Μαστραντώνη, Μ. Βακούσης, Ρ. Μοσχοχωρίτη κ.α. Στον κινηματογράφο έχει συμμετάσχει ως production designer για την Ελλάδα στην μεγάλου μήκους ταινία The Telemachy, του Alexander Nally.

Πώς προέκυψε η συνεργασία σου με την σκηνοθέτη της παράσταση Ιόλη Ανδρεάδη;

Με την Ιόλη συναντηθήκαμε πέντε ή έξι χρόνια πριν, με αφορμή την παράστασή της Kassia. Τότε ζούσε ακόμα στο Λονδίνο και εκεί είχε προετοιμάσει και στήσει την παράσταση, μαζί με την Ραχήλ Λιαποπούλου. Εδώ στη Αθήνα, όπου και παρουσιάστηκε, χρειαζόταν κάποιον για το στήσιμο στον χώρο και για την αισθητική προσέγγιση του έργου, κάποιος με σύστησε και έτσι γνωριστήκαμε.

Πες μου λίγα λόγια για το σκηνικό που έστησες με τα έξι κάδρα που βλέπουμε στις πρώτες φωτογραφίες της παράστασης.

Τα κάδρα αφενός έχουν να κάνουν με την δραματουργική ιδέα για το ότι ο δραματικός χώρος είναι η πινακοθήκη της Σελιμένης. Καθώς το θέατρο μας το επέτρεπε είπαμε να μην φοβηθούμε το ύψος και να πειραματιστούμε με την δυναμική μιας εικόνας τόσο απόλυτης καθώς τα κάδρα είναι τόσο στενά, πολύ ψηλά και ολόιδια. Σε αυτήν την αυστηρή εικόνα η ''θεατρικότητα'' εισβάλει μέσω των πολύχρωμων, μπροκάρ και παιχνιδιάρικων κοστουμιών. Αφετέρου, στόχος μου ήταν η αυστηρότητα του σχήματος των κάδρων μαζί με τα ψηλά βάθρα πάνω στα οποία στέκονται οι ηθοποιοί, να ενισχύσουν την φορμαλιστική σκηνοθετική ταυτότητα της Ιόλης.

Υπήρξαν συγκεκριμένα κομμάτια του έργου που σε ενέπνευσαν για τη δημιουργία των σκηνικών; Τι ήταν αυτό που σου τράβηξε περισσότερο το ενδιαφέρον;

Όχι, δεν υπήρχαν συγκεκριμένα σημεία που με ενέπνευσαν. Το σκηνικό προέκυψε μέσα από συζητήσεις με την σκηνοθέτη. 'Ομως ο έμμετρος λόγος του κειμένου, η υψηλής αισθητικής μετάφραση (Γιάγκος Ανδρεάδης), η διασκευή του κειμένου από την Ιόλη Ανδρεάδη και τον Άρη Ασπρούλη, και το υλικό που έφερναν οι ηθοποιοί στις πρόβες, οι οποίοι είναι εξαιρετικοί όλοι, ήταν μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης πάνω στο θέατρο εν γένει. Ελπίζω αυτό να μην φανεί υπερφίαλο γιατί το εννοώ έτσι ακριβώς όπως το λέω. Τους ευχαριστώ όλους που είμαι μέρος αυτής της δουλειάς.

Θα πρέπει σκηνοθέτης και σκηνογράφος να μοιράζονται το ίδιο όραμα για την παράσταση ή ενδεχομένως μπορούν διαφορετικά οράματα να συνυπάρχουν μέσα σε μια παράσταση;

Είναι σίγουρα πολύ ωραίο όταν ο σκηνοθέτης μπορεί να πείσει μέσα από την δουλειά του, όλους τους συντελεστές για το όραμά του. Είναι ωραίο όταν βρισκόμαστε όλοι στο ίδιο μήκος κύματος και στοχεύουμε κάπου μαζί. Όταν ο σκηνοθέτης έχει δυνατές βάσεις και καθαρές προθέσεις για την παράσταση, τότε είναι και πολύ ανοικτός στις προτάσεις των υπόλοιπων συντελεστών. Οράματα ίσως είναι πιο μεγάλη λέξη, πιο δύσκολο να πω.

Τι θεωρείται σκηνογραφία σε μια παράσταση; Τι περιλαμβάνει;

Η σκηνογραφία είναι ο σχεδιασμός του χώρου, του περιβάλλοντος που λαμβάνει χώρα η παράσταση. Στην σκηνογραφία περιλαμβάνονται και τα props. Κάποιες φορές τα κοστούμια από θέση, είναι κομμάτι του σκηνικού, είτε λόγω χρώματος είτε λόγω σχεδίου. Τα όρια όμως δεν είναι τόσο συγκεκριμένα πια. Για παράδειγμα οι προβολές συχνά αντικαθιστούν είτε μέρος είτε ολόκληρο το σκηνικό. Στο Saint Martins όπου έκανα μεταπτυχιακό μας έλεγαν συνέχεια ότι η σκηνογραφία δεν πρέπει να είναι οπωσδήποτε ένας χώρος όπως τον γνωρίζουμε μέχρι τώρα. Θα μπορούσε κάποιος να επιλέξει ως περιβάλλον μιας παράστασης ένα φως, ή συνδυασμό φωτισμών ή ακόμα και έναν ήχο. Να διαλέξει δηλαδή ένα ηχοτοπίο ως τον ιδανικό δραματικό χώρο της παράστασης. Θα μου άρεσε να το κάνω κάποτε αυτό σαν πείραμα, μέχρι τώρα δεν το έχω τολμήσει πάντως.

Δουλεύεις περισσότερο ατομικά ή συλλογικά; Ποιος τρόπος έχεις δει ότι αποδίδει περισσότερο;

Η δουλειά αυτή έχει και τις δύο ποιότητες. Περνάς χρόνο μόνος σου σκεπτόμενος τον σχεδιασμό αλλά και την εφαρμογή ή με το να διαλέγεις τα κατάλληλα υλικά, αλλά συγχρόνως έχεις άμεση και συνεχόμενη επαφή με τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς. Ωραία είναι αυτή η εναλλαγή.

Έχεις σημεία αναφοράς στη δουλειά σου, καλλιτέχνες από τους οποίους να εμπνεεσαι;

Έχω πολλούς αγαπημένους καλλιτέχνες, που είναι και θα είναι σημείο αναφοράς. Από ζωγράφους κλασικούς και σύγχρονους, φωτογράφους, γλύπτες μέχρι και καλλιτέχνες της πιο pop κουλτούρας. Επίσης μου αρέσει που ακόμα ενθουσιάζομαι με καλλιτέχνες που ανακαλύπτω και μπαίνουν και αυτοί στην λίστα μου. Πρόσφατα είδα στην Θεσσαλονίκη μια έκθεση του Βαγγέλη Πλοιαρίδη, η οποία με στοιχειώνει ακόμα.

Θεωρείς ότι σου έχουν δωθεί οι ευκαιρίες που θα ήθελες για να αναδείξεις το έργο σου; Είσαι ευχαριστημένη από την μέχρι τώρα πορεία σου;

Θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου γιατί μέσα σε αυτά τα εννιά χρόνια που δουλεύω έχω κάνει πολλές δουλειές. Άρα ναι, θα μπορούσα να πω ότι μου έχουν δοθεί ευκαιρίες. Είμαι ευχαριστημένη γιατί τίποτα δεν είναι δεδομένο αλλά και πολύ απογοητευμένη λόγω των συνθηκών που επικρατούν στο θέατρο. Θέλω να ελπίζω στις καλύτερες συνθήκες, για όλους φυσικά, όχι μόνο για μένα, γιατί ουσιαστικά εκεί υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Με συμμετοχή και συλλογική δράση μπορεί ν' αλλάξει κάτι.

Η κριτική είναι κάτι που σε απασχολεί; θα δώσεις σημασία;

Η κριτική όχι δεν με επηρεάζει. Τώρα πια γράφουν τόσοι πολλοί, τόσα πολλά που χάνεσαι. Έχω κάποιους που εκτιμώ πολύ όμως και τους διαβάζω. Μου αρέσει όταν στην κριτική, ακόμα και στην αρνητική υπάρχει ευγένεια και μια διάθεση να βγει κάτι παραγωγικό από αυτήν.

Σκέφτεσαι ποτέ το μέλλον; Πού θα ήθελες να βρίσκεσαι σε 10 χρόνια από τώρα, επαγγελματικά;
Νομίζω το σκέφτομαι συνέχεια. Μακάρι σε δέκα χρόνια να είμαι σε αυτή τη δουλειά ακόμα, με καλύτερες συνθήκες όπως προανέφερα και με συνεργασίες που να με εμπνέουν και να με πορώνουν. Δεν έβρισκα καταλληλότερη λέξη.

*Η παράσταση Μισάνθρωπος κάνει πρεμιέρα στις 20 Απριλίου 2018 στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Ιόλης Ανδρεάδη