Οι σεισμολόγοι παρακολουθούν τα δεδομένα που στέλνει με αστραπιαίους ρυθμούς το σύστημα και την ίδια στιγμή χιλιάδες tweets και αναρτήσεις στο Facebook πέφτουν βροχή: «Είμαι στο κέντρο της Λευκάδας και έσπασε ένα τζάμι», «Κουνηθήκαμε πολύ» ή «απέναντι γκρεμίστηκε ένα παλιό σπίτι». Οι πληροφορίες κατακλύζουν τα social media προτού ακόμη οι βελόνες των σεισμογράφων σταματήσουν να καταγράφουν το φαινόμενο...
Τη ραγδαία αλλαγή που έχει επιφέρει στη ζωή μας η τεχνολογία, ακόμη και σε στιγμές ακραίας καταστροφής, έρχονται πλέον να αξιοποιήσουν οι επιστήμονες: βάσει μιας πρωτοποριακής ερευνητικής δουλειάς Ελλήνων επιστημόνων που δημοσιεύτηκε πρόσφατα σε διεθνές περιοδικό καταρτίστηκαν για πρώτη φορά χάρτες μακροσεισμικής έντασης όχι με τον κλασικό τρόπο αλλά με τη χρήση δεδομένων του Twitter. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, αφού η σύγκριση με τους παραδοσιακούς χάρτες έδειξε ελάχιστη απόκλιση.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο διδακτορικής διατριβής του Στάθη Αραποστάθη από το Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών με επιβλέποντα τον Ισαάκ Παρχαρίδη, αναπληρωτή καθηγητή Τηλεπισκόπησης του Χαροκοπείου, τον Μανώλη Στεφανάκη από το Πανεπιστήμιο New Brunswick του Καναδά και τους διευθυντές Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών Γιώργο Δρακάτο και Ιωάννη Καλογερά.
Δύο σεισμοί
Προκειμένου να αναπτύξουν τη μεθοδολογία τους οι επιστήμονες εξέτασαν δύο πρόσφατους ισχυρούς σεισμούς που έπληξαν την Ελλάδα: την καταστροφική δόνηση των 5,8 Ρίχτερ που εκδηλώθηκε στην Κεφαλονιά τον Ιανουάριο του 2014 και τον δίδυμο σεισμό μεγέθους 5,2 Ρίχτερ με επίκεντρο τον Ευβοϊκό Κόλπο, κοντά στη Χαλκίδα, στις 17 Νοεμβρίου 2014.
Αρχικά αγόρασαν χιλιάδες tweets που καταγράφηκαν 6, 12, 24 και 48 ώρες μετά τα σεισμικά γεγονότα και τα οποία εμπεριείχαν λέξεις-κλειδιά, όπως «σεισμός», «Ρίχτερ», «ζημιές», «δυνατός», «αισθάνθηκα», «Κεφαλονιά» ή «Χαλκίδα» στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα. Στην περίπτωση της Κεφαλονιάς χρησιμοποιήθηκαν 167.989 tweets τα οποία μετά την πρώτη επεξεργασία περιορίστηκαν σε 578 και στην περίπτωση της Χαλκίδας 88.128 από τα οποία τελικά χρησιμοποιήθηκαν 1.040.
Στη συνέχεια τα προέβαλαν πάνω στον χάρτη ακολουθώντας τις γεωγραφικές συντεταγμένες τους και επικεντρώθηκαν στην περιοχή. Ανέλυσαν τα δεδομένα, τα κατέταξαν στην Ευρωπαϊκή Μακροσεισμική Κλίμακα με βάση την ένταση που περιέγραφαν και σχημάτισαν τους χάρτες.
«Οι χάρτες μακροσεισμικής έντασης καταρτίζονται συνήθως με βάση μακροσκοπικές παρατηρήσεις και απεικονίζουν την κατανομή των επιπτώσεων ενός σεισμού», εξηγεί στο «Εθνος» ο Ισάακ Παρχαρίδης. «Οι αναφορές σεισμοπλήκτων ή αυτοπτών μαρτύρων ενός σεισμού, όπως το «κουνηθήκαμε γερά» ή το «έσπασαν τα πιάτα στο ράφι», για τους επιστήμονες σημαίνουν πολλά. Ο όγκος της πληροφορίας είναι τεράστιος και ο ρυθμός που παράγεται πολύ γρήγορος, με αποτέλεσμα να αποβαίνει χρήσιμος για την επιστημονική κοινότητα. Επειδή, όμως, τα σχόλια για τις επιπτώσεις ενός σεισμικού γεγονότος ή για το πόσο αισθητό γίνεται είναι υποκειμενικά, συγκρίναμε τα αποτελέσματά μας με χάρτες που καταρτίστηκαν με την κλασική μέθοδο. Δεν υπήρχε σημαντική απόκλιση μεταξύ τους», προσθέτει ο καθηγητής.
Παρατηρήσεις
Ενδεικτικό της ισχύος της ψηφιακής τεχνολογίας έναντι των παράδοσης είναι το γεγονός ότι για την κατάρτιση χαρτών στον σεισμό της Κεφαλονιάς το Ευρωμεσογειακό Σεισμολογικό Κέντρο και η Αμερικανική Γεωλογική Υπηρεσία βασίστηκαν σε 32 και 362 παρατηρήσεις αντίστοιχα, όταν με τη μεθοδολογία που στηρίζεται στα social media αξιοποιήθηκαν 578 παρατηρήσεις.
Για τον σεισμό του Ευβοϊκού οι χάρτες του Ευρωμεσογειακού Σεισμολογικού Κέντρου και της Αμερικανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας δεν περιλάμβαναν καμία μαρτυρία από τη Χαλκίδα, που ήταν η κοντινότερη στο επίκεντρο περιοχή, ενώ με τη νέα μέθοδο αξιοποιήθηκαν 96 παρατηρήσεις από την περιοχή και συνολικά 1040 tweets έναντι 370 από τα δύο κέντρα που ακολούθησαν την κλασική μέθοδο.
Η σημασία της χαρτογράφησης της μακροσεισμικής έντασης είναι μεγάλης σημασίας για την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία, καθώς είναι δυνατόν να αναζητηθούν πληροφορίες για προηγούμενους σεισμούς που είχαν προκαλέσει καταστροφές στην περιοχή.
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Αποτύπωση με ακρίβεια στα όρια της τελειότητας
Υψηλά ποσοστά ακρίβειας που αγγίζουν το 90%-95% έχει η εναλλακτική μέθοδος που ανέπτυξαν οι ερευνητές για τη δημιουργία χαρτών μακροσεισμικής έντασης. Οπως εξηγεί ο Στάθης Αραποστάθης, «σε κάποιες περιοχές, λόγω πληθώρας δεδομένων, παρατηρείται ακόμη ακριβέστερη αποτύπωση της έντασης».
Ο ίδιος αναφέρει ότι το σημαντικότερο πλεονέκτημα της μεθόδου είναι «ο ταχύς χρόνος μετάδοσης της πληροφορίας, αλλά και η ταχύτερη και οικονομικότερη εξαγωγή συμπερασμάτων. Αυτό σημαίνει ότι συγκεντρώνονται πολυπληθή δεδομένα με μικρό κόστος και σε μικρό χρονικό διάστημα, τα οποία αξιοποιούνται πλήρως από τους επιστήμονες».
Από την πλευρά του ο Γιώργος Δρακάτος τονίζει ότι «αυτό που στην πραγματικότητα κάναμε ήταν να αναζητήσουμε τις δυνατότητές της για πράγματα που κάποτε ήταν πολύ δύσκολα, χρονοβόρα και δαπανηρά. Για να συλλέξουμε τα μακροσκοπικά στοιχεία σήμερα πρέπει να σταλούν μηνύματα, να σταλούν γράμματα, να περιμένεις τις απαντήσεις και να τα επεξεργαστείς.
Σε ελάχιστο χρόνο
Με τα social media σε ελάχιστο χρόνο έχεις μια σωστή εικόνα για το τι συμβαίνει. Πολύ σημαντικό είναι ακόμη το γεγονός ότι η πληροφορία που μεταδίδεται δεν γίνεται εκ των υστέρων και με στόχο τη συλλογή πληροφοριών, αλλά παρέχεται αυθορμήτως από την κίνηση του καθενός να ενημερώσει τους δικούς του ανθρώπους γι' αυτό που έζησε. Είναι μια φρέσκια προσέγγιση της νέας τεχνολογίας».
Ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου εξηγεί ότι το σύστημα μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω με στόχο την ένταξή του στην επιχειρησιακή δράση του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου ή άλλων επίσημων φορέων.
«Παρά την αξιοπιστία του είναι ακόμη σε πρώιμο στάδιο. Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, όπως στον τρόπο συλλογής και αξιολόγησης των στοιχείων ή στην αυτοματοποίηση των χαρτών. Μέσα στους στόχους μας είναι να το επεκτείνουμε και να το κάνουμε επιχειρησιακό», λέει.
Επεξεργασία των δεδομένων
Τι έδειξαν οι μετρήσεις του σεισμού στην Ιταλία
Σημαντικά στοιχεία για τον σεισμό της Ιταλίας ανέδειξαν οι μετρήσεις της Ομάδας Διαστημικών Εφαρμογών Παρατήρησης της Γης στο Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου. Οπως εξηγεί ο επικεφαλής της ομάδας, Ισαάκ Παρχαρίδης, «ολοκληρώσαμε την επεξεργασία των δεδομένων ώστε να δούμε πώς «κινήθηκε» η περιοχή στη διάρκεια του σεισμού. Από το αποτέλεσμα φαίνεται ότι η περιοχή συμπεριφέρθηκε με καθίζηση γιατί πρόκειται για κανονικό ρήγμα.
Στο ρηξιτέμαχος που «κατέβηκε» έχουμε τις περισσότερες βλάβες με μέγιστη τιμή παραμόρφωσης τα 21-23 εκατοστά».
Ο αναπληρωτής καθηγητής Τηλεπισκόπησης του Χαροκοπείου εξηγεί ότι ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι το χωριό Αματρίτσε, το οποίο υπέστη σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή μετά το χτύπημα του Εγκέλαδου, δεν βρίσκεται στην περιοχή με τη μέγιστη εδαφική παραμόρφωση. Στην έκταση αυτή εντοπίζεται το χωριό Ακουμόλι.
Τρωτά κτίρια
«Εάν το συγκρίνουμε με τον σεισμό της Λευκάδας, όπου είχαμε εδαφική παραμόρφωση της τάξης των 36 εκατοστών και ελάχιστες ζημιές, διαπιστώνουμε ότι στην Ιταλία υπάρχει ένα θέμα με τις τοπικές γεωλογικές συνθήκες, αλλά κυρίως σοβαρό θέμα τρωτότητας του κτιριακού αποθέματος.
Οπως δείχνουν τα στοιχεία, ο Αντισεισμικός Κανονισμός που έχει εφαρμοστεί στη Λευκάδα λειτουργεί και έχει αποδώσει. Επιβεβαιώνεται για ακόμη μία φορά η βασική αρχή ότι ο καλύτερος τρόπος για να προστατευτούμε από έναν σεισμό είναι να χτίζουμε σωστά».
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΡΟΒΒΑ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου