Για τους παραπάνω λόγους, το αγροτικό επάγγελμα κατατάσσεται σε υψηλές θέσεις με κριτήριο τον αριθμό ατυχημάτων και των προβλημάτων υγείας που προκλήθηκαν ή επιδεινώθηκαν κατά την εργασία. Ωστόσο, υπάρχει μία επίπτωση που είναι δύσκολο να αποτιμηθεί, και λόγω της σπουδαιότητάς της θα μας απασχολήσει στο προσεχές διάστημα. Αναφερόμαστε στη συσχέτιση της εκτεταμένης χρήσης φυτοφαρμάκων, συχνά χωρίς προφυλάξεις, με σοβαρές σωρευτικές επιπλοκές στην υγεία των γεωργών, όπως ο καρκίνος.
Τα στατιστικά δεδομένα των ατυχημάτων και των προβλημάτων υγείας στην Ελλάδα υποβαθμίζουν το μέγεθος του προβλήματος. Για παράδειγμα, ο συνολικός αριθμός ατυχημάτων στον χώρο εργασίας στη Γερμανία είναι 250 φορές μεγαλύτερος από ό,τι στην Ελλάδα, στη Γαλλία περίπου 200 φορές, στην Ιταλία 100 φορές, ακόμη και στην Πορτογαλία, μία χώρα παρόμοιου πληθυσμού με τον ελληνικό, είναι 40 φορές μεγαλύτερος.
Δύο είναι οι λόγοι που εξηγούν αυτήν την υποτίμηση. Αφενός, το ελλιπές σύστημα καταγραφής των περιπτώσεων στις τοπικές δομές υγείας. Αφετέρου, η έλλειψη οικονομικών κινήτρων, τα χαμηλά ή ανύπαρκτα ποσά αποζημίωσης κ.λπ.
Τα στοιχεία
Τα αγροτικά ατυχήματα βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στην ΕΕ. Ένα στα δέκα μη-θανατηφόρα ατυχήματα, δηλαδή ατυχήματα για τα οποία ο ασθενής νοσηλεύεται για τουλάχιστον τέσσερις ημέρες, γίνεται στον αγροτικό τομέα. Ωστόσο, το ειδικό βάρος των θανατηφόρων ατυχημάτων είναι σαφώς υψηλότερο, καθώς ένα στα επτά από αυτά αφορούν γεωργούς, κτηνοτρόφους, δασοκόμους, αλιείς. Τα δεδομένα αυτά κατατάσσουν τον αγροτικό τομέα στην τέταρτη θέση επικινδυνότητας μετά τον κλάδο των κατασκευών, μεταφορών και της μεταποιητικής βιομηχανίας της ΕΕ. Ωστόσο, αν συνυπολογιστεί το σχετικά χαμηλό ειδικό βάρος της αγροτικής απασχόλησης στην υπόλοιπη Ευρώπη, ο πρωτογενής τομέας βρίσκεται στην κορυφή των θανατηφόρων ατυχημάτων.
Με βάση τα πιο πρόσφατα λεπτομερή στοιχεία που προέρχονται από ειδική έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, από το σύνολο των ατόμων που εργάστηκαν κατά τη διάρκεια του 2013 ως ειδικευμένοι αγρότες, εκτιμάται ότι 11.889 άτομα είχαν τουλάχιστον ένα ατύχημα στον χώρο εργασίας τους. Στα στοιχεία αυτά, κατά κανόνα δεν καταγράφονται οι περιπτώσεις των αγρεργατών, που συνήθως περιλαμβάνονται στην κατηγορία των Ανειδίκευτων Εργατών-Χειρωνακτών.
Ο αριθμός αυτός που, όπως απεικονίζεται στο σχετικό διάγραμμα, αποτελεί το 2,4% των Ελλήνων αγροτών, ακολουθεί έντονα αυξητικές τάσεις. Πιο συγκεκριμένα, την περίοδο 2007-2013, αυξήθηκε κατά 30% ή κατά 5% το έτος περίπου.
Την ίδια περίοδο, ο αριθμός των εργαζομένων των άλλων επαγγελμάτων που είχαν κάποιο ατύχημα, μειώθηκε. Συνέπεια αυτής της εξέλιξης είναι ότι ενώ το 2007 ένα στα εννέα ατυχήματα αφορούσε αγρότη, το 2013 επιδεινώθηκε και έγινε ένα στα έξι.
Το αγροτικό επάγγελμα στην Ελλάδα είναι πλέον ιδιαίτερα επικίνδυνο με κριτήριο τα ατυχήματα, μετά τις κατασκευές, τα ορυχεία-λατομεία και τη διαχείριση λυμάτων-αποβλήτων. Στο άλλο άκρο της επικινδυνότητας βρίσκονται κάποια ελεύθερα επαγγέλματα και οι υπάλληλοι γραφείου.
Ασθένειες
Με βάση τα στοιχεία ειδικής Έρευνας της ΕΛΣΤΑΤ, το έτος 2013, το 6,6% των ειδικευμένων αγροτών αντιμετώπισαν τουλάχιστον μία φορά προβλήματα υγείας που προκλήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από την εργασία τους.
Τα πιο κοινά προβλήματα υγείας σχετίζονται με τη μέση, τα κάτω και άνω άκρα, τον αυχένα και τους ώμους και αφορούν τις αρθρώσεις, τους μύες και τα οστά. Όπως απεικονίζεται στο σχετικό διάγραμμα, τα προβλήματα αυτά σχετίζονται με το 67% των ασθενειών του αγρότη. Η δεύτερη σε βαρύτητα ομάδα προβλημάτων υγείας είναι η καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα και αφορά το 13,8% των αγροτών. Τέλος, μία τρίτη ομάδα προβλημάτων για το 5,7% των ειδικευμένων αγροτών, είναι οι πνεύμονες και το αναπνευστικό. Τα υπόλοιπα προβλήματα είναι μικρότερης σημασίας και κυμαίνονται από 3,2% για τις λοιμώξεις, έως 0,5% για τους πονοκεφάλους.
Μία συγκριτική ανάλυση του αγροτικού με τα άλλα επαγγέλματα, καταδεικνύει ότι οι παθήσεις των άκρων και της μέσης είναι το κυρίαρχο πρόβλημα του πρωτογενούς τομέα, ενώ απουσιάζουν οι ασθένειες που σχετίζονται με την ψυχική υγεία, όπως το στρες και η κατάθλιψη, που κυριαρχούν σε άλλα επαγγέλματα.
Παράγοντες που επηρεάζουν
Η παραπάνω εικόνα, σχετίζεται με τις απόψεις των αγροτών για τους παράγοντες που επιβαρύνουν την υγεία τους. Όπως προκύπτει από το σχετικό διάγραμμα, οι δύσκολες στάσεις και κινήσεις, ο χειρισμός βαρέων φορτίων, τα χημικά και οι αναθυμιάσεις και ο κίνδυνος ατυχημάτων, θεωρούνται από μεγάλο μέρος των αγροτών ως οι σοβαρότερες απειλές για την υγεία τους.
Αντίθετα, παράγοντες που σχετίζονται με την ψυχική υγεία, όπως η απειλή βίας στην εργασία, οι παρενοχλήσεις και ο εκφοβισμός, αλλά και η πίεση χρόνου, αφορούν περισσότερο άλλα επαγγέλματα, παρά το αγροτικό.
Γίνεται φανερό από τα παραπάνω, ότι σε αντίθεση με ό,τι συχνά πιστεύεται, το επάγγελμα του γεωργού, του κτηνοτρόφου, του αλιέα και του δασοκόμου, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ανθυγιεινό και επικίνδυνο.
Το πρόβλημα αυτό απασχόλησε στο παρελθόν τις επαγγελματικές οργανώσεις των αγροτών και τις αρμόδιες αρχές, με θεαματικά πολλές φορές αποτελέσματα. Ίσως έφτασε η στιγμή να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους και εμείς.
Ο πεντάλογος της CEMA για τη μείωση τροχαίων ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται αγροτικά οχήματα
Σε πέντε άξονες κινούνται οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας Γεωργικών Μηχανημάτων (CEMA), όσον αφορά την πρόληψη και τη μείωση των ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται αγροτικά οχήματα. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία, τα θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα με αγροτικά μηχανήματα είναι κατά πολύ λιγότερα από αυτά που εμπλέκονται συμβατικά.
Ειδικότερα, η CEMA αναφέρει πως σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση χάνουν τη ζωή τους (σε κάποιο τροχαίο δυστύχημα με αγροτικό όχημα) συνολικά 178 άτομα, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 0,7% του συνολικού αριθμού των 25.107 ανθρώπων που «χάθηκαν» σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα στην ΕΕ την ίδια χρονιά.
Ωστόσο, το ποσοστό θανάτων σε τροχαίο δυστύχημα όπου εμπλέκεται ένα γεωργικό όχημα (για παράδειγμα, ένα τρακτέρ) είναι, συγκριτικά, υψηλότερο σε σχέση με τα συμβατικά οχήματα, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, όπως η μικρή ταχύτητα μετακίνησης και οι μεγάλες διαστάσεις τους. Με απλά λόγια, ακόμη και αν η πιθανότητα σύγκρουσης με ένα γεωργικό όχημα στον δρόμο είναι μικρός, ο κίνδυνος σοβαρού ή θανατηφόρου τραυματισμού από μια ανατροπή, για παράδειγμα, είναι ιδιαίτερα αυξημένος.
Για την περαιτέρω μείωση, αλλά και την πρόληψη των τροχαίων δυστυχημάτων με γεωργικά οχήματα στην ΕΕ, η CEMA προτείνει τα ακόλουθα πέντε σημεία, τα οποία αφορούν τα εξής:
Δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού συστήματος αναφοράς ατυχημάτων για κάθε κράτος-μέλος, με τα κατάλληλα συστήματα πληροφορικής, ώστε να συλλέγονται οι απαραίτητες πληροφορίες και στοιχεία για περαιτέρω ανάλυση και εξακρίβωση αιτιών.
Καλύτερος φωτισμός (και σηματοδότηση) για μεγαλύτερη ορατότητα των παλαιών αγροτικών μηχανημάτων που κινούνται στους επαρχιακούς – αγροτικούς δρόμους.
Ενίσχυση της οδικής εκπαίδευσης των οδηγών, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η εγρήγορση και η προσοχή τους κατά την οδήγηση.
Ενεργοποίηση της επικοινωνίας μεταξύ οχημάτων, όπως για παράδειγμα, μία πινακίδα στο πίσω μέρος βαρέων οχημάτων, προειδοποιώντας όσους θέλουν να κάνουν προσπέραση. Έτσι, ακόμα και χωρίς οπτική επαφή, και οι δύο οδηγοί έχουν άμεσα αντίληψη των συνθηκών που επικρατούν στον δρόμο εκείνη τη στιγμή.
Προαιρετική τοποθέτηση κατόπτρων ή κάμερας στο εμπρόσθιο μέρος των γεωργικών οχημάτων, που θα προσφέρουν στον οδηγό καλύτερη εικόνα της κυκλοφορίας των οχημάτων και πιο ασφαλή είσοδο σε δρόμους και σταυροδρόμια χωρίς να προκαλούν ατυχήματα.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου